NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CÁC THỂ BỆNH BETA-THALASSEMIA

Trần Sơn Tùng1,, Triệu Thị Hà Phương1, Trần Bội Ngọc1, Nguyễn Hữu Trường1, Nguyễn Minh Ngọc1, Võ Hoài Nhân1, Phạm Hồ Vũ 1, Lê Thị Hoàng Mỹ1
1 Trường Đại học Y Dược Cần Thơ

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Beta-thalassemia là nhóm bệnh thiếu máu di truyền gen lặn theo quy luật Mendel do đột biến gen globin làm giảm hoặc mất tổng hợp các chuỗi β-globin từ đó gây ra tình trạng thiếu máu tán huyết. Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm lâm sàng beta-thalassemia thể nhẹ, thể trung gian và thể nặng. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 44 bệnh nhân mắc beta-thalassemia đến khám và điều trị tại Bệnh viện Huyết học-Truyền máu Cần Thơ và Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ từ tháng 06/2021-12/2022. Kết quả: Độ tuổi trung bình biểu hiện triệu chứng đầu tiên là 16,7± 9,787 (tháng tuổi) ở thể nặng, 13,91± 19,835 (tuổi) ở thể trung gian và 17± 3,13 (tuổi) ở thể nhẹ. Về các triệu chứng cơ năng, bệnh nhân beta-thalassemia thể nhẹ có 72,7% bệnh nhân có hoa mắt-chóng mặt, 45,5% có mệt mỏi; thể trung gian có 95,7% bệnh nhân biểu hiện mệt mỏi, chóng mặt chiếm 78,3%, ăn/uống kém chiếm 73,9%; 100% bệnh nhân có mệt mỏi ở thể nặng, 80% biểu hiện chóng mặt, ăn/bú kém chiếm 70%. Về các triệu chứng thực thể, 100% bệnh nhân thể nặng có triệu chứng thiếu máu (da xanh, niêm nhợt), sạm da 50%, khuôn mặt thalassemia 50%, gan to chiếm 80%, lách to 50%, đã cắt lách 50%; thể trung gian có triệu chứng tương đồng với thể nặng nhưng mức độ nhẹ hơn, niêm nhợt chiếm 91,3%, da xanh 78,3%, sạm da 56,5%, khuôn mặt thalassemia 30,4%, gan to 52,2%, lách to 39,1%, đã cắt lách 21,7%; thể nhẹ có da xanh, niêm nhợt chiếm 9,1%. Kết luận: Các đặc điểm lâm sàng có mối liên hệ với các thể bệnh beta-thalassemia, thể bệnh càng nặng biểu hiện triệu chứng lâm sàng càng rõ rệt, càng nặng nề hơn.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Liên đoàn Thalassemia quốc tế. Hướng dẫn xử trí lâm sàng bệnh thalassemia, Ấn bản lần 2, Liên đoàn Thalassemia quốc tế. 2008.
2. Bộ Y Tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý huyết học. Nhà Xuất Bản Y học. 2015. 233-237.
3. Trang Thanh Minh Châu. Hiệu quả thải sắt ở trẻ em mắc beta-thalassemia tại Bệnh viện Sản Nhi An Giang. Tạp chí Y học Việt Nam. 2021. 500(1).
4. Trần Thị Bình, Nguyễn Thị Hương Mai và Nguyễn Thị Yến. Đặc điểm lâm sàng và huyết học bệnh thalassemia ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa, Tạp chí Y học Việt Nam. 517(1).
5. Filon D, et al. Molecular analysis of β-thalassemia in Vietnam. Hemoglobin. 2000. 24(2), 99104, doi: 10.3109/03630260009003428.
6. Svasti, ML Saovaros, et al. Molecular analysis of β thalassemia in South Vietnam. American journal of hematology. 2002. 71(2), 85-88, doi: 10.1002/ajh.10193.
7. Hoàng Thị Thanh Nga. Nghiên cứu kháng thể bất thường hệ hồng cầu và kết quả bước đầu của truyền máu hòa hợp một số kháng nguyên nhóm máu ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học - Truyền máu TW (2013 - 2014). Luận văn thạc sĩ y học, Trường Đại học Y Hà Nội. 2014.
8. Phạm Quang Vinh, Phùng Thị Hồng Hạnh. Một số đặc điểm các thể bệnh và kết quả truyền máu ở bệnh nhân thalassemia được điều trị tại Viện Huyết học – Truyền máu TW năm 2009. Tạp chí Y học Việt Nam. 2010. 373, 36-41.
9. Phạm Ngọc Linh, Nguyễn Ngọc Hà. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân beta thalassemia có giảm phân suất tống máu trên siêu âm doppler tim điều trị tại Bệnh viện Trung Ương Thái Nguyên. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022. 513(1).
10. Phạm Kim Liên, Nguyễn Thế Tùng. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị truyền máu trên bệnh nhân thalassemia tại Bệnh viện Trung Ương Thái Nguyên. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022. 510(1).
11. Nguyễn Hoàng Nam. Nghiên cứu kiểu hình và kiểu gen ở bệnh nhi beta-thalassemia. 2019.
12. Đỗ Thị Quỳnh Mai, Nguyễn Ngọc Sáng, Bạch Thị Như Quỳnh. Đặc điểm lâm sàng và huyết học theo gen đột biến của bệnh nhi thalassemia tại bệnh viện trẻ em Hải Phòng. Tạp chí Y học Việt Nam. 2021. 509(1).
13. Nguyễn Thị Thu Hà, Bạch Quốc Khánh, Lê Xuân Hải và cộng sự. Xác định tình trạng quá tải sắt trên bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương 2013- 2014. Y học Việt Nam. 2015. 434, 19-27.