ĐẶC ĐIỂM CHỈ SỐ HỒNG CẦU VÀ ĐIỆN DI HEMOGLOBIN BỆNH ALPHA-THALASSEMIA THỂ NHẸ VÀ BỆNH HEMOGLOBIN H

Nguyễn Ngọc Triều Dương1,, Phan Huỳnh Như1, Giang Nhật Nam1, Lê Thị Hoàng Mỹ1, Võ Thành Trí 1
1 Trường Đại học Y Dược Cần Thơ

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Đặt vấn đề: Alpha-thalassemia (α-thalassemia) là bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường, xuất hiện ở tất cả các chủng tộc trên thế giới đặc biệt là khu vực Đông Nam Á. Khảo sát đặc điểm các chỉ số hồng cầu ở máu ngoại vi và điện di hemoglobin là công cụ hữu ích trong sàng lọc α-thalassemia thể nhẹ và chẩn đoán bệnh α-thalassemia thể trung bình (bệnh HbH). Mục tiêu nghiên cứu: Mô tả đặc điểm chỉ số hồng cầu và điện di hemoglobin ở bệnh α-thalassemia thể nhẹ và bệnh HbH. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 67 bệnh nhân α-thalassemia thể nhẹ và bệnh HbH tại Bệnh viện Huyết học-Truyền máu Cần Thơ và Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ từ 06/2021 đến 06/2022. Kết quả: Bệnh nhân α-thalassemia thể nhẹ có RBC 6,24 0,60x1012/L, HGB 134,57 13,12g/L, MCV 71,01±3,4fL, MCH 21,56±0,85pg và RDW-CV là 13,20±1,63%. Bệnh HbH có RBC 4,07 0,94x1012/L; HGB 80,86 15,17g/L; MCV 72,93±8,40fL; MCH 20,16±2,28pg và RDW-CV 25,68±4,47%. Nghiên cứu ghi nhận thành phần hemoglobin bình thường ở α-thalassemia thể nhẹ, bệnh HbH xuất hiện thành phần HbH 9,13±6,95%, HbBart’s 0,97±1,18% và HbC 0,45±0,88%. Một số trường hợp có sự kết hợp với HbE dị hợp tử với tỷ lệ HbE 0,86±2,70% ở bệnh HbH và 1,10±4,20% ở α-thalassemia thể nhẹ. Kết luận: Bệnh nhân α-thalassemia thể nhẹ có thiếu máu mức độ nhẹ với MCV và MCH giảm và thành phần hemoglobin bình thường. Bệnh HbH có thiếu máu mức độ từ trung bình đến nặng, MCV giảm, MCH giảm rõ, xuất hiện HbH và/hoặc HbBart’s, HbC. Một số trường hợp ghi nhận HbE dị hợp tử kết hợp α-thalassemia.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

1. Bộ Y Tế. Các giá trị sinh học người Việt Nam bình thường thập kỷ 90, thế kỷ XX, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. 2003.
2. Nguyễn Thị Thu Hà. Đặc điểm một số chỉ số huyết học ở người mang gen bệnh thalassemia đến tư vấn tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung Ương. Tạp chí Y học Việt Nam. 2016. 448 (1), 169-176.
3. Nguyễn Thị Thu Hà. Nghiên cứu đặc điểm đột biến gen globin và theo dõi điều trị thải sắt ở bệnh nhân thalassemia tại Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương 2013-2016, Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y Hà Nội. 2017.
4. Trần Minh Hiếu. Khảo sát đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đánh giá kết quả điều trị bệnh thalassemia tại bệnh viện Đa khoa Trung Ương Cần Thơ năm 2013-2014, Luận văn tốt nghiệp Bác sĩ đa khoa – Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ. 2014.
5. Nguyễn Khắc Hân Hoan. Nghiên cứu tầm soát và chẩn đoán trước sinh bệnh alpha và beta thalassemia, Luận án Tiến sĩ Y học, Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh. 2013.
6. Trần Thị Ánh Loan, Trần Thành Vinh, Hồ Trọng Toàn, Phó Phước Sương, Nguyễn Ngọc Vân Anh và cộng sự. Nghiên cứu các thông số của hồng cầu và hồng cầu lưới trên bệnh nhân thiếu máu do thiếu sắt và thalassemia. Tạp chí y học thành phố Hồ Chí Minh. 2019. 23, 343-348.
7. Đỗ Thị Quỳnh Mai, Nguyễn Ngọc Sáng, Bạch Thị Như Quỳnh. Xác định đột biến gây thalassemia ở trẻ em tại bệnh viện trẻ em Hải Phòng. Tạp chí Y học Việt Nam. 2021. 509(1), 361-365.
8. Lê Thị Hoàng Mỹ. Nghiên cứu tần suất, đặc điểm thalassemia và các bệnh hemoglobin trong cộng đồng dân tộc Khmer ở đồng bằng sông Cửu Long, Luận án Tiến sĩ Y học – Trường Đại Học Y Hà Nội. 2018.
9. Ngô Diễm Ngọc. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, kiểu gen của bệnh HbH và chẩn đoán trước sinh bệnh α-thalassemia, Luận án Tiến sĩ Y học – Trường Đại Học Y Hà Nội. 2018.
10. Phạm Thị Ngọc, Nguyễn Đình Tuyến. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng theo thể bệnh ở trẻ em mắc thalassemia tại bệnh viện Sản-Nhi tỉnh Quãng Ngãi. Tạp chí Y học Việt Nam. 2022. 517(1), 112-116.
11. Vũ Hải Toàn. Bước đầu phân tích một số chỉ số trong sàng lọc Thalassemia cộng đồng. Tạp chí Y học Việt Nam. 2018. 466, 435-443.
12. Dương Bá Trực. Đặc điểm lâm sàng và huyết học bệnh HbH ở trẻ em Việt Nam. Bước đầu tìm hiểu tần suất bệnh alpha thalassemia ở Hà Nội, Luận án Phó Tiến sĩ, Đại học Y Hà Nội. 1996.
13. Phạm Hải Yến, Nguyễn Thị Thu Hà, Nguyễn Ngọc Dũng, Nguyễn Hà Thanh. Giá trị cut-off của các chỉ số hồng cầu ở người mang gen và bị bệnh alpha thalassemia thể nhẹ. Tạp chí Y học Việt Nam. 2021. 502(1). 120-125.
14. Laosombat V, Viprakasit V, Chotsampancharoen T, et al. Clinical features and molecular analysis in Thai patients with HbH disease. Annals of hematology. 2009. 88 (12), 1185-1192. doi: 10.1007/s00277-009-0743-5.
15. Thongperm M. Update in Laboratory Diagnosis of Thalassemia. Frontiers in molecular biosciences. 2020. 7, 74-82, doi: 10.3389/fmolb.2020.00074.